Toshkent viloyatidagi ekoreyd natijalari e’lon qilingach, tarmoqlarda havo ifloslanishi o‘lchovining to‘g‘riligi bo‘yicha bahslar paydo bo‘ldi. Ekovazirlik normadan oshish kuzatilmaganini aytdi. Ma’lum qilinishicha, Toshkentga kiruvchi havo oqimlarining 80 foizi issiqxona konsentratsiyasi yuqori hududlardan o‘tadi.
Toshkent viloyati va shahrida atmosferaga zarar yetkazayotgan 46 ta issiqxonaning faoliyati to‘xtatildi. Bundan tashqari, 426 ta issiqxona egalari chang-gaz tozalash uskunalarini o‘rnatish zarurligi, shuningdek, chiqindilardan yoqilg‘i sifatida foydalanish taqiqlangani haqida ogohlantirildi.
2024-yilda O‘zbekistonda parlament saylovi bo‘ldi, energiya tariflari keskin oshdi, bolalarni zo‘ravonlikning barcha shakllaridan himoya qilish to‘g‘risida uzoq kutilgan qonun qabul qilindi, mamlakat Olimpiya va Paralimpiya o‘yinlarida g‘alabalarga erishdi… O‘tayotgan yil yakunlari — “Gazeta.uz” obzorida.
Ekologiya vazirining buyrug‘i bilan atmosfera havosini ifloslantiruvchi manbalarni xatlovdan o‘tkazish hamda unga tashlanadigan ifloslantiruvchi moddalar miqdorini belgilash to‘g‘risidagi yo‘riqnoma tasdiqlandi.
Hindistonda havo sifati yanada yomonlashganidan so‘ng Nyu Dehli va unga yaqin hududlarda cheklovlar kuchaytirildi. Gibrid darslar 10−12-sinflardan tashqari barcha sinflarga tatbiq etildi. Xodimlarning 50 foiziga uydan ishlashga ruxsat berildi. Ko‘plab qurilish ishlari taqiqlanmoqda.
Mahallalar uyushmasi Toshkent shahar boshqarmasi boshlig‘i Furqat Mahmudxo‘jayev issiqxonalar sabab poytaxt havosi keskin yomonlashayotgani haqida murojaat bilan chiqdi. Shahar hokimligi holat yuzasidan ishchi guruh tuzilib, korxonalarni tekshirish ishlari olib borilayotganini ma’lum qildi.
Havoning kuchli ifloslanishi saqlanib qolayotgani sababli Pokistonning Lahor shahrida yuzlab odamlar nafas olish muammolari bilan kasalxonaga yotqizildi. Hukumat maktablardagi barcha sinflarni onlayn ta’limga o‘tkazdi va aholini yanvar oyi oxirigacha ko‘chalarda niqob taqishga chaqirdi.
Pokistonning Lahor shahrida havoning xavfli sifati tufayli boshlang‘ich maktablar bir haftaga yopildi. Dam olish kunlarida ifloslanish rekord darajaga yetdi. Pokiston bunda “Hindiston shamollari”ni ham ayblamoqda. Hududda xodimlarning yarmi uydan ishlash tartibiga o‘tdi. Qator cheklovlar joriy etildi.
Bosh prokuratura 22-oktabrdan Toshkent shahri va viloyatida atrof-muhitga ta’siri yuqori bo‘lgan korxonalarni tekshirishni boshladi. Nazorat organi filtrlovchi uskunalarni o‘rnatish ishlari kechikayotganini ta’kidladi. Poytaxtda 31 ta korxonadan faqat 8 tasi bunday uskunalarni o‘rnatgan.
Toshkentda PM2,5-mayda zarrali changlar ta’siri oqibatida yiliga 3042 kishi bevaqt vafot etmoqda. Jahon banki hisobotida qayd etilishicha, aholi salomatligiga yetkazilayotgan zarar 488,4 mln dollarga baholanmoqda. Poytaxt aholisining 83 foizi havosi yuqori darajada ifloslangan hududlarda istiqomat qiladi.
O‘zbekistonda havo ifloslanishi haqida gap ketsa, ko‘pincha “chang” eslanadi. U haqiqiy muammoni xaspo‘shlashning qulay vositasiga aylangan. Havo ifloslanishida changning roli qanday, 2021-yil noyabrida Toshkent nima uchun changga ko‘mildi va muammoni qanday hal qilish mumkin? “Gazeta.uz” javob izlaydi.
Havo ifloslanishi inson salomatligi uchun eng jiddiy ekologik tahdidlardan biri. Muammo yiliga 4,2 mln kishining bevaqt o‘limi sababi bo‘lmoqda. Dunyo mamlakatlari bunga qarshi qanday kurashayotgani — Markaziy Osiyoda toza havo yaratish konferensiyasi sharhida.
Amerika havo sifati indeksi bir usulda, O‘zbekistonniki esa boshqa usulda hisoblanadi. IQAir saytiniki ham alohida. Bu haqda Sent-Luisdagi (AQSh) Vashington universiteti professori Jey Tyorner so‘zlab berdi. U nafaqat milliy, balki hududiy standartlarni ham qabul qilish muhim ekanligini qayd etdi.
O‘zbekiston poytaxtidagi ekologik vaziyatdan kelib chiqib, shahar hududi ekologik hududlarga ajratiladi. Transport vositalarining havoga chiqarayotgan zararli moddalari darajasiga qarab ularga yorliq yopishtiriladi. Yorliq rangiga qarab ayrim ekologik zonalarga kirish bosqichma-bosqich cheklanadi. Video.
Toshkent ekologik zonalarga bo‘linadi. Ularga kirishni avtomobil chiqaradigan ifloslantiruvchi moddalar darajasiga qarab cheklash rejalashtirilgan. Bu darajani aniqlash va avtomobilni RFID stikerlari bilan belgilash Fayzoboddagi diagnostika markazida bo‘ladi. Prezident markaz faoliyati bilan tanishdi. Foto.
Gidrometeorologiya xizmati agentligi va “Zamin” fondining qo‘shma loyihasi asosida havo sifatini monitoring qiluvchi 8 ta stansiya olib kelindi. Ular Toshkent shahri hamda Andijon, Namangan, Navoiy, Farg‘ona, Buxoro, Qashqadaryo va Toshkent viloyatlariga o‘rnatiladi.
O‘zbekistonda 1-martdan aholini chang bo‘roni va havo ifloslanishidan ogohlantirishni boshlash rejalashtirilmoqda. Qurilish obyektlarida chang va qum zarrachalarining havoga ko‘tarilishini bartaraf etish bo‘yicha majburiy talablar joriy etiladi.
Parijliklar yo‘ltanlamaslar uchun avtoturargohlar narxini uch barobar oshirish tartibini qo‘llab-quvvatladi. Fransiya poytaxti rasmiylari shu yo‘l bilan ushbu turdagi avtomobillarning havoni ifloslantirishiga qarshi kurashib, yo‘l harakati xavfsizligini yaxshilashni istamoqda.
“Gazeta.uz” tahririyati binosi tomiga havo sifatini o‘lchovchi IQAir datchigi o‘rnatildi. Undan olingan ma’lumotlar ko‘pchilik havo sifatini tekshirish uchun foydalanadigan iqair.com portalidagi umumiy tarmoqqa yuklanmoqda. Bu ma’lumotlar kelgusida saytimizda to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rsatib boriladi.
Ekologiya vazirligi Toshkentda havo sifatini yaxshilash uchun qilinishi lozim bo‘lgan shoshilinch choralarni e’lon qilgandi. Vazirlik rahbari Aziz Abduhakimov “Gazeta.uz”ga bergan intervyusida havo ifloslanishining sabablari, Ai-80 benzinini cheklash va qurilishlarni taqiqlash kabi takliflar mazmunini tushuntirdi.
Qo‘shimcha imkoniyatlardan foydalanish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting